Giresun ve Fındık

Fındık Ziraatı​
Türkiye fındık üretiminde dünyanın lider ülkesidir. Dünyada fındık yetiştiren ülkeler; Türkiye, İspanya, İtalya, Fransa, İran, Amerika, Rusya, Filistin ve Çin’dir. Kabuklu fındık ve de iç fındık şeklinde yurt dışına satılan fındık, günümüze dek önemli ihraç ürünlerimizden biri olmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarında fındık ziraatına önem verilmiş, Doğu Karadeniz’de farklı merkezlerde fındık ekimi teşvik dilmiştir. 1938’de FİSKO Birlik kurulmuş ve bu kooperatif çatısı altında fındıktan daha yüksek randıman almanın yöntemleri üzerinde çalışılmıştır.

Fındık sözcüğü, Antik Çağda Karadeniz’in adı olan “Pont Exinus”tan türetilen “pontik” sözcüğünden meydana gelmiştir. Plinus da, Pontos kıyılarından getirildiği için, fındığa “Pontos cevizi” yani “nux pontika” denildiğini kaydetmiştir (Duman, 2008). Herodot, Azov Denizi kuzeyinde yaşayan bir İskit kabilesinin, fasulye büyüklüğünde, sert kabuklu, “pontikum” denilen bir meyva ile beslendiğini yazmıştır (İş Bankası basımı, 2012: 303).

Fındık yetişirken yeşil olan sert kabuğu kahverengini aldığında, kabuklu meyveyi koruyan yeşil zurufu/kapsülü açılmaya başlar. Fındıklar bu duruma geldiğinde hasat edilir. Fındığın hasat zamanı ağustos ayının ortasına denk gelir. Fındık ya dalların sallanması şeklinde yere dökülerek ya da dallardan elle toplanır. Fındıklar dalından toplandıktan sonra bir süre kurutulur. Bunun ardından fındıklar zuruflarından ayrılır. Bu işlem geçmişte elle yapılıyordu. Günümüzde bunun için geliştirilmiş patoz makineleri vardır.

Eski fındık harmanlarında bütün işler insan gücüne dayanarak yapılıyordu. Toplanan fındıklar hafifçe ıslatıldıktan sonra tırmığın tersiyle iyice dövülerek çotanaklarından ayrılmaları sağlanırdı. Bundan sonraki çalışmalar da el emeğiyle yapılırdı. Fındıkları çotanaklarından elleriyle tek tek ayıklayan insanlar karşılıklı türküler, maniler söylerler, gençler birbirleriyle şakalaşırlardı. Toplanan fındıklar yere serilir. Harmanın etrafında dede-torun, ana-kız bütün ev halkı oturur fındığı elleriyle ayıklar, ayıklanan fındıkları iyice kurutur ve satışa hazırlardı. Fındık ayıklama makineleri icat olunca birlikte yapılan neşeli imeceler de tarihe karıştı.

Türk Fındık Çeşitleri

Ülkemizde yetişen fındıklar, yani “Türk fındıkları,” meyva şekli ve biçimlerine göre üç gruba ayrılırlar: Bunlar “Yuvarlak fındıklar,” “sivri fındıklar” ve “uzun fındıklar”dır (Duman, 2008: 4-5).

Yuvarlak fındıklar

Tombul

Palaz

Mincane

Karafındık

Kalınkara

Çakıldak

Uzunmusa

Cavcava

Kan

Kargalak

Sivri fındıklar

Sivri

İncekara

Uzun fındıklar

Yuvarlak badem

Yassı badem

Kaynak: karadeniz.gov.tr